چرا خشونت در برخی مدارس پس از بازگشایی تشدید شد؟!

به گزارش راهبرد معاصر پس از دو سال تعطیلی آموزش حضوری، مدارس از 14 فروردین امسال به استقبال دانش‌آموزان رفتند اما در همین مدت از سال تحصیلی شاهد اتفاقات تلخ و فضای توأم با خشونت در برخی مدارس کشور بودیم.

فیلم‌هایی که طی این مدت در فضای مجازی دست به دست می‌شود و گاهی به‌دلیل شدت اعمال خشونت حتی می‌تواند برای مخاطب آزاردهنده باشد به‌خوبی راوی فضای خشونت‌بار برخی مدارس کشور است؛ خشونتی که متأسفانه بیشتر قربانیان آن دانش‌آموزان هستند!

* گوشی دخترم را در مدرسه گرفته‌اند و تحویل نمی‌دهند!

* مدیران مدرسه برای گرفتن گوشی پسرم به خشونت متوسل شده‌اند و با زدن سیلی گوشی او را گرفته‌اند!

* با بازگشایی مدارس از 14 فروردین تا امروز، پسرم که کلاس چهارم دبستان است بارها توسط همکلاسی‌ها یا سایر دانش‌آموزان هنگام زنگ تفریح مورد ضرب‌وشتم قرار گرفته است و همین چند روز قبل نیز هنگام زنگ تفریح از ناحیه گردن فرزندم را مورد ضرب‌وشتم قرار داده‌اند و حتی به ناظم مدرسه هم که گفته است که اصلاً اهمیت نداده‌ است؛ متأسفانه عوامل اجرایی مدرسه، هنگام زنگ‌ تفریح نظارتی روی رفتار دانش‌آموزان ندارند!

این موارد تنها بخشی از خشونت حاکم در برخی مدارس کشور است که به خبرنگار اجتماعی تسنیم منعکس شده است.

فیلم‌های مختلفی نیز در همین مدت از تنبیه بدنی دانش‌آموزان در فضای مجازی منتشر شده است.

نخستین پیام فیلم‌هایی که در فضای مجازی منتشر می‌شود و احتمالاً موارد دیگری نیز وجود دارد که از قاب دوربین‌ها باز مانده است، این است که معلم و دانش‌آموز پس از دو سال تعطیلی مدارس، آماده حضور در مدرسه نیستند و همین مسئله منجر می‌شود گاهی شیطنت یا حرکتی از سوی دانش‌آموز توسط معلم تحمل نشود و به اعمال خشونت علیه او منجر شود!

سکوت عجیب آموزش و پرورش

در این میان وزارت آموزش و پرورش که این روزها عمده موضع‌گیری و اخبارش درباره موضوع رتبه‌بندی معلمان است در قبال شکل‌گیری فضای خشونت درمدارس، سکوت را در پیش گرفته است و به سؤالاتی درباره ریشه‌های شکل‌گیری خشونت در مدارس، قصور مسئولان در بی‌توجهی به مدارس دولتی و تأثیر آن در گسترش خشونت و راهکارهای احتمالی برای مدیریت فضا پاسخگو نیست.

کوچ اجباری به مدارس غیردولتی

همه می‌دانیم فضای مدارس دولتی عادی بیش از گذشته نیازمند حمایت مسئولان است و گاهی اعمال خشونت علیه دانش‌آموز، کوچ اجباری به‌سمت مدارس غیردولتی را رقم می‌زند؛ در همین رابطه پدری که برای ثبت‌نام فرزندش در پایه سوم دبستانی غیردولتی، 33 میلیون تومان شهریه داده است درباره دلیل متحمل شدن این هزینه سنگین و حاضر نشدن به ثبت‌نام فرزندش در مدرسه دولتی گفته است: "اصلی‌ترین دلیل، نوع برخورد و ادبیات کادر مدرسه بود که دیگر نمی‌خواستم فرزندم به مدرسه دولتی برود! این مدرسه غیردولتی هر روز 90 دقیقه کلاس زبان دارد، آشنایی با رباتیک و برنامه‌نویسی و کارگاه چوب؛ کلاً با ادبیات و مدل رفتاری مدارس دولتی مشکل دارم وگرنه مدارس غیردولتی تخم دوزرده‌ای نمی‌کنند!"

برخورد با تنبیه بدنی دانش آموزان بازدارنده نیست

از سوی دیگر وزارت آموزش و پرورش باید پاسخگوی این موضوع باشد؛ در برابر خشونت اعمال‌شده علیه دانش‌آموزان چه‌برخورد بازدارنده‌ای با فرد خاطی انجام می‌دهد؟ آیا موضوع صرفاً به کسب رضایت از دانش‌آموز و بستن پرونده موضوع ختم خواهد شد؟ البته کارشناسان معتقدند برخورد هیئت تخلفات اداری با این موضوع بازدارنده نیست و همین مسئله تکرار تنبیه بدنی در مدارس را رقم می‌زند.

در همین رابطه، عباس فرجی؛ مشاور مدارس در گفت‌و‌گو با تسنیم درباره شکل‌گیری فضای خشونت در مدارس و اعمال تنبیه بدنی علیه دانش‌آموزان اظهار کرد: پس از دو سال خانه‌نشینی دانش‌آموزان به مدرسه فراخوانده شده‌اند لذا در طبیعی‌ترین حالت این موضوع می‌تواند مشکلاتی را رقم بزند بنابراین باید خودمان را برای یک وضعیت اضطراری آماده می‌کردیم که اتفاقات ناخوشایند رخ ندهد.

وی اضافه کرد: فیلم‌هایی که از اعمال خشونت علیه دانش‌آموزان در فضای مجازی دست به دست می‌شود، می‌تواند به این دور ماندن معلمان از مدرسه و دانش‌آموزان مرتبط باشد و البته قابل پیش‌بینی بود که این اتفاقات را بیشتر شاهد باشیم چون آموزش و پرورش برنامه‌ای برای این وضعیت در نظر نگرفته بود و فقط  تمرکزش روی بازگشایی مدارس به هر شکل ممکن بود.

بیشترین خشونت علیه دانش‌آموزان

این مشاور با ابراز اینکه "هم‌اکنون شاهد چهار نوع خشونت در مدارس هستیم"، گفت: نخست؛ خشونتی که توسط معلمان به دانش‌آموزان اعمال می‌شود. دوم؛ خشونتی که توسط دانش‌آموزان به معلمان اعمال می‌شود. سوم؛ خشونتی که توسط دانش‌آموزان به یکدیگر اعمال می‌شود و چهارم؛ خشونتی که از طرف اولیا به دانش‌آموزان اعمال می‌شود؛ اگر این دسته‌بندی را یک فرض در نظر بگیریم متوجه می‌شویم که بیشترین حجم خشونت به‌سمت دانش‌آموزان است به همین دلیل باید نقش حمایتی در مورد این گروه بیشتر در نظر گرفته شود.

فرجی ادامه داد: دانش‌آموزانی هستند که دو سال است از مقطع ابتدایی به متوسطه اول آمده‌اند اما به هیچ عنوان در این فضا حضور نداشته‌اند یا دانش‌آموزانی که هم‌اکنون پایه سوم دبستان هستند اما حضور حداکثری در کلاس درس را تجربه نکرده‌اند و این حضور ناگهانی آن هم با تراکم بالای دانش‌آموزی در مدارس دولتی موجب قلدری برخی از دانش‌آموزان سال بالایی علیه آنها می‌شود. در بازگشایی مقطعی مدارس که سال گذشته شاهد آن بودیم کمتر شاهد این اتفاقات بودیم چرا که تعداد کم دانش‌آموزان فرصت مدیریت فضای آموزشی و تطبیق دانش‌آموز با کلاس درس را بیشتر فراهم می‌کرد.

وی بیان کرد: همین وضعیت در مورد معلمانی که به‌تازگی استخدام شده‌اند، وجود دارد، این معلمان که در دو سال گذشته وارد سیستم آموزش و پرورش شده‌اند اصلاً تجربه کلاس‌داری ندارند بنابراین نمی‌توانند در کلاس 40نفره عملکرد مناسبی داشته باشند! از سوی دیگر در دو سال گذشته ارتباط بین معلم و دانش‌آموز برمبنای تصویر پروفایل یا صدا بوده است یعنی نه معلم دانش‌آموز خود را دیده و نه دانش‌آموز معلم را، در چنین بستری  ادبیات و ارتباط انسانی به‌روی فضای مجازی شکل گرفته و با فضای کلاس‌های حضوری متفاوت است. در زمان حاضر دانش‌آموزانی داریم که همان احساسات را به معلم خود دارند و می‌خواهند فضا را تا همان اندازه صمیمانه با الگوی مجازی نگه‌دارند اما این موضوع موجب ایجاد اختلال می‌شود چرا که فضای آموزش عوض شده است و تا دانش‌آموزان بخواهند به این فضا عادت کنند زمان می‌برد.

دردسرهای تعطیلی دوساله و بازگشایی یک‌باره!

این مشاور مطرح کرد: تعطیلی دوساله مدارس باعث شده است هم‌اکنون شاهد دانش‌آموزانی باشیم که پوشش آنها با استانداردهای قبلی که در آموزش پرورش مورد تأکید بود، همخوانی ندارد؛  اگر بخواهم خلاصه این موضوعات را بیان کنم این است که هم‌اکنون شاهد پوشش‌ها، رفتارها، شرایط و ارتباطات متفاوت در مدارس هستیم و باید با همه اینها کنار بیاییم تا بتوانیم از بحران پساکرونا عبور کنیم اما شوربختانه برای تطبیق با این تفاوت‌ها نه آموزش لازم را دیده‌ایم و نه آمادگی لازم را ایجاد کرده‌ایم! آموزش و پرورش در بازگشایی ناگهانی به این وضع دامن زد و دانش‌آموز و معلمی که دو سال از محیط مدرسه دور بود باید کم‌کم به مدرسه فراخوانده می‌شد.

وی گفت: آموزش و پرورش باید درباره این موضوعات مطالعه و بعد برای بازگشایی مدارس اقدام می‌کرد اما مسئولان آموزش و پرورش آن‌قدر روی بازگشایی تمرکز داشتند که به تبعات بازگشایی فکر نکردند در نتیجه تنش میان معلم و دانش‌آموز روز به روز افزایش پیدا می‌کند بدون آنکه مسئولان ستادی آموزش و پرورش برای این امر برنامه‌ریزی داشته باشند؛ از این جهت تمام این فشارهایی که ناشی از فقر برنامه‌ریزی است بر سر دانش‌آموز خراب می‌شود چون معلم نتوانسته است کنترل هیجان داشته باشد، چون والدین نگران امتحانات پایان ترم هستند و زمان کافی برای جبران عقب‌افتادگی فرزند خود ندارند و به‌شدت به او فشار می‌آورند و هم‌اکنون از سه طرف به دانش‌آموز فشار می‌آوریم چون فقط می‌خواهیم هر طوری شده مدرسه باز شود.

فرجی مطرح کرد: این مسائل آسیب بسیاری را متوجه دانش‌آموزان کرده است که باید برای آن راه‌حلی یافت در نتیجه صرف اینکه معلم خاطی را پیدا و با آن برخورد کنیم اصل مسئله را حل نمی‌کند برخورد با معلم خاطی بخشی از این چرخه است باید روی ریشه‌های بروز این خشونت تمرکز شود.